Maria Kalkakou Kouroupi -The incomparable sunshine of a clear mind

“Η πρωτόγνωρη λιακάδα ενός καθαρού μυαλού“

Στη μετα-διαβητικής κρίσης εποχή της, η Μαρία Καλκάκου Κουρούπη είναι μια άλλη γυναίκα, ένας άλλος άνθρωπος, που συνειδητοποίησε πώς αλλιώς πλάθεται ένα νέο σύμπαν στη ζωή, με αστέρια φωτεινά που έχουν άλλη λάμψη, άλλη υφή, άλλη όψη αλλά είναι πάντα εκεί. Η Μαρία του άγχους καταλάγιασε και η Μαρία των ενοχών αγκάλιασε τον εαυτό της. Αγκάλιασε ένα ξένο σώμα πάνω της -ένα μηχάνημα που «παντρεύτηκε» και έμαθε να το αγαπά για την ασφάλεια που της προσφέρει. Η ύπουλη αρρώστια που τη βρήκε ξαφνικά στα 34 της έμοιαζε ανίκητη και απειλητική, της δημιούργησε πολλά κρίσιμα προβλήματα αλλά εκείνη, σαν καλός στρατιώτης, δεν λύγισε. Στην πορεία προς τη λύτρωση, ένας υποστηρικτικός σύντροφος είναι το Α και το Ω. Είναι όμως και οι συνοδοιπόροι της, άλλοι άνθρωποι με την ίδια ασθένεια, σημαντικοί και αναγκαίοι. Εμαθε να ακούει, να απολαμβάνει το παραμικρό, να πετά άχρηστα και ανούσια, να εκτιμά την κάθε στιγμή. Και τώρα πια, παρά την προηγούμενη κούραση, καταφέρνει να αντεπεξέρχεται σε όλα με νέα διάθεση και ένα μυαλό πιο ξεκάθαρο και φωτεινό.

Aπό τη Μία Κόλλια
Φωτογραφίες: Stefanos Oikonomakis

Πώς αντιληφθήκατε ότι έχετε κάποιο πρόβλημα υγείας και μάλιστα δυσεξήγητο με έναν τρόπο;

Ζούσα μια φυσιολογική ζωή όπως όλοι οι άνθρωποι. Στα 34 μου έμεινα έγκυος, αλλά απέβαλα στον τρίτο μήνα της κύησης. Έτσι αρχίσαμε να το ψάχνουμε. Ύστερα από πάρα πολλές εξετάσεις που έκανα εγώ αλλά και το έμβρυο, διαπιστώθηκε ότι έχω θέμα με τον διαβήτη. Μέχρι τότε δεν είχα κανένα σύμπτωμα και καμιά σχετική κληρονομικότητα ως προς αυτή την ασθένεια -αν και πηγαίνει εφτά γενιές πίσω, άρα δεν θα μπορούσα καν να το ξέρω. Τότε ήταν που ξεκίνησε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μου -υπάρχει η ζωή μου πριν από τον διαβήτη και η ζωή μου μετά τον διαβήτη. Κατέληξαν ότι πάσχω από αυτοάνοσο διαβήτη, τύπου 1, που μάλλον σχετίζεται με το στρες. Πιο γνωστός είναι ο διαβήτης τύπου 2, τον οποίο τον προκαλεί ο άνθρωπος λόγω κακής διατροφής και αφορά κυρίως τους παχύσαρκους. Τότε λοιπόν έμεινα έγκυος στον πρώτο μου γιο και όταν γέννησα, ο διαβήτης μου βελτιώθηκε. Έμεινα πάλι έγκυος και παράλληλα συνέχισα να δουλεύω κανονικά, γιατί ήμουν πάντα πολύ δραστήρια, όμως από εκεί και πέρα, σταδιακά, άλλαξαν όλα…

Τι ασθένεια είναι ο διαβήτης συγκεκριμένα; Τον ακούμε συχνά, όμως νομίζω πως οι περισσότεροι έχουμε άγνοια.

Ο διαβήτης είναι μια πολύ ύπουλη ασθένεια, η οποία ξεκινάει με τα τρία «π»: πολυφαγία, πολυουρία και πολυδιψία. Θέλεις να τρως πολύ αλλά δεν παχαίνεις, πίνεις πολύ νερό και δεν ξέρεις γιατί θέλεις τόσο πολύ το νερό, το βράδυ σηκώνεσαι συνέχεια και πας στην τουαλέτα -όλα αυτά μαζί. Ο διαβήτης, λοιπόν, ξεκινάει από το πάγκρεας, το οποίο είναι το όργανο που διασπά τις τροφές που τρώμε, δίνοντας ενέργεια στα κύτταρά μας, για να μπορούμε να επιτελέσουμε διάφορες λειτουργίες -να περπατήσουμε, να φάμε, να λειτουργήσει ο εγκέφαλός μας και όλα τα υπόλοιπα.

Στη δεύτερη εγκυμοσύνη σας είχατε τα συμπτώματα που περιγράφετε;

Όταν ήμουν έγκυος στην κόρη μου, ξύπνησα ένα πρωί με φοβερή αιμορραγία, πήγα στο νοσοκομείο και έμεινα εκεί για 52 ημέρες! Φοβηθήκαμε ότι θα χάσουμε το παιδί. Είχα πολύ δύσκολη εγκυμοσύνη, ήμουν συνεχώς στο κρεβάτι και επί της ουσίας κράτησα το παιδί με κίνδυνο της ζωής μου -με έβαλαν μάλιστα να υπογράψω ότι ήταν δική μου αυτή η απόφαση. Παρ’ όλα αυτά, μέσα μου ήμουν σίγουρη ότι θα τα καταφέρω! Δεν έκλαψα ούτε μία φορά μέσα στο νοσοκομείο -έκλαψα μόνο όταν γέννησα. Το μωρό έμεινε στη θερμοκοιτίδα για έναν μήνα. Όταν ήρθε στο σπίτι, η μητέρα του ήταν πλέον ινσουλοεξαρτώμενη, που σημαίνει ότι αν δεν κάνεις ένεση, κινδυνεύεις να πεθάνεις. Ολα αυτά τα χρόνια της πάλης με τον διαβήτη, έχω φτάσει να κάνω και εννιά ενέσεις μέσα σε μία μέρα.

Άρα η ζωή σας άλλαξε τελείως και απολύτως.

Ακριβώς. Εν τω μεταξύ ο διαβήτης σχετίζεται με τη διατροφή αλλά και το καθημερινό στρες μπορεί να τον επηρεάσει πάρα πολύ -και αυτό είναι το δύσκολο. Πρέπει να ρυθμίσεις τη ζωή σου με όρους δυσβάσταχτους. Στην αρχή δεν μπορούσα καν να συνειδητοποιήσω ότι κάτι τόσο απλό όπως το να φάω μια χούφτα αμύγδαλα, θα έπρεπε να περάσει από συγκεκριμένη διαδικασία μέτρησης, για να ξέρω πόσους υδατάνθρακες προσλαμβάνω. Είναι αληθινά δύσκολη η ζωή ενός διαβητικού: ειδικά όταν βγεις έξω για φαγητό ή για ποτό, πρέπει να προσέχεις ακόμα περισσότερο, σε βαθμό που προτιμάς και να το αποφύγεις. Ο διαβήτης έκλεψε την ξεγνοιασιά της καθημερινότητάς μου. Την ινσουλίνη την παίρνεις 2 ώρες μετά το φαγητό. Αν είχα βγει σε εστιατόριο χωρίς να προσέχω την κάθε μπουκιά μου, έπρεπε να συμπληρώσω ινσουλίνη. Αντίστοιχα, αν είχα φάει στο σπίτι πάρα πολύ προσεκτικά, έπρεπε να πάρω ταμπλέτα γλυκόζης, για να μην πέσει το ζάχαρο στον ύπνο μου.

Ποιες επιπτώσεις προκαλεί στον οργανισμό μια διαβητική κρίση;

Υπάρχουν δύο τινά που προκαλεί: το ένα είναι η υπογλυκαιμία, που σημαίνει ότι δεν πηγαίνει η γλυκόζη στον εγκέφαλο και λιποθυμάς -κάτι που φοβόμουν πάρα πολύ. Το άλλο είναι η υπεργλυκαιμία, κατά την οποία έχεις πάρα πολύ γλυκόζη στο αίμα και αν αυτή παραμείνει πάνω από 3-4 ώρες, μπορεί να πάθεις κέτωση, δηλαδή να δηλητηριαστούν τα όργανα του σώματός σου και να πάθεις σηψαιμία ή ακόμα και να πεθάνεις, αν δεν το προλάβεις. Άρα δεν πρέπει να φτάσεις σε αυτά τα δύο άκρα. Στην υπογλυκαιμία, στεγνώνει το στόμα σου, βουίζουν τα αυτιά σου, τρέμουν τα χέρια σου και έχεις κρύο ιδρώτα. Στην υπεργλυκαιμία, είσαι σαν να έχεις φάει δύο κουβάδες ζάχαρη και είσαι σε μεγάλη ένταση. Τα έχω πάθει και τα δύο χίλιες φορές, παρότι προσέχω.

Απευθυνθήκατε σε ομάδες υποστήριξης;

Ασφαλώς, οι διαβητικοί μιλάμε μεταξύ μας: πραγματικά αν δεν περνάς κάτι αντίστοιχο, δεν μπορείς να καταλάβεις πόσο ψυχοφθόρο είναι. Πολλοί διαβητικοί ντρέπονται, νιώθουν ότι προκαλούν οι ίδιοι αυτή την αρρώστια. Ναι, είναι άρρωστος ο διαβητικός, αλλά έχει κάτι που μπορεί να αντιμετωπίσει, πρέπει να το «αγαπήσει» και να πάει ένα βήμα παρακάτω. Οπου βρεθώ κι όπου σταθώ, μιλάω πλέον για τον διαβήτη, γιατί δεν ντρέπομαι πια. Και, ναι, στις αρχές ήταν αρκετά ενοχλητικό που με ρωτούσαν όλοι τι φοράω στο χέρι μου, αν είναι αντικουνουπικό ή αντικλεπτικό… Για αυτό και είναι σύνηθες οι διαβητικοί να περνούν παράλληλα και κατάθλιψη. Εγώ ευτυχώς δεν πέρασα αυτή τη φάση παρά τις δυσκολίες. Πιο δύσκολο ήταν να δώσω στα παιδιά μου να καταλάβουν γιατί πρέπει να τρεφόμαστε σωστά και ότι η μαμά δεν είναι άρρωστη.

Ησασταν πάντα τόσο ψύχραιμη και με τα παιδιά;

Με έπιαναν αρκετές φοβίες. Να μην είμαι μόνη μου για παράδειγμα στο αυτοκίνητο με τα παιδιά μου, μήπως πάθω κάτι… Ο μέσος όρος για να συνειδητοποιήσουν οι διαβητικοί τι έχουν και να προσαρμοστούν σωστά είναι περίπου 8 χρόνια! Στη δική μου περίπτωση, επειδή έχω έναν πάρα πολύ καλό σύντροφο και μία πολύ υποστηρικτική οικογένεια και φίλους, έγιναν όλα πιο γρήγορα. Υπάρχουν διαβητικοί που δεν έχουν πει καν στον σύντροφό τους τι έχουν, άλλοι που  απομακρύνθηκαν από την κοινωνική τους ζωή ή από δουλειές…

Με τόσα τεχνολογικά μέσα στα χέρια των γιατρών, δεν υπάρχει κάποιο εργαλείο που να μπορεί να το προβλέψει όλο αυτό, ώστε να μην κινδυνεύει ο άνθρωπος;

Όταν ξεκίνησε ο δικός μου διαβήτης, υπήρχε μόνο το τρύπημα στα δάχτυλα. Στην επόμενη τριετία, βγήκε ένα εργαλείο που εμείς οι διαβητικοί το λέμε «τάπα», που το βάζεις στο χέρι σου και έχει έναν μικρό καθετήρα -έτσι μπορείς να κάνεις έναν πιο εύκολο έλεγχο χωρίς να τρυπιέσαι. Αυτό βέβαια κατά τη διάρκεια της ημέρας, γιατί στον ύπνο σου αλλάζουν τα πράγματα. Για πεντέμισι χρόνια δεν είχα κοιμηθεί ένα βράδυ σερί ή ήσυχα.

Εδώ και οχτώ μήνες, το πάγκρεάς μου δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη. Τον Δεκέμβριο μάλιστα, παρόλο που είμαι πολύ αδύνατη, οι εξετάσεις μου κατέληξαν να είναι απαγορευτικές. Έτσι ο γιατρός μού πρότεινε να δοκιμάσω μια καινούργια τεχνολογία, η οποία είναι ένα τεχνητό πάγκρεας, που μιμείται το φυσιολογικό στη λειτουργία του. Αν δεν το έκανα, σύντομα θα είχα προβλήματα με την όραση και με το συκώτι μου.

Έχετε βάλει κάποιο μηχάνημα που σας βοηθά πολύ. Ετσι δεν είναι;

Ναι εδώ και δύο μήνες. Αυτό το μηχάνημα είναι μία αντλία τελευταίας τεχνολογίας και ουσιαστικά κάνει τη δουλειά του παγκρέατος. Εγώ περνώ στο μηχάνημα απλά τι τρώω και αυτό είναι συνδεδεμένο με έναν μικρό καθετήρα στα νεφρά μου και ρίχνει αναλόγως την ινσουλίνη. Μετράει 258 φορές την ημέρα το αίμα μου, γιατί φοράω κι έναν πομπό στο πόδι μου.

Οπότε με αυτό το μηχάνημα είστε σχετικά ήσυχη;

Έχει αλλάξει το πρόσωπό μου! Κοιμάμαι ήσυχα, έχω καλύτερη διάθεση γιατί δεν μου προκαλεί άγχος η κατάστασή μου. Δεν μετριέμαι και δεν κάνω ενέσεις κάθε τόσο όπως παλιότερα.

Σας «ενοχλεί» καθόλου;

Πρώτον, είναι κάτι που φαίνεται. Προσπαθούσα, λοιπόν, κάπως να συμβιβαστώ με το κομμάτι της θηλυκότητας, έχοντας πάνω μου ένα μηχάνημα. Αλλά όταν είδα πόσα οφέλη μού παρέχει, πόσο καλύτερη είναι η διάθεσή μου χωρίς σκαμπανεβάσματα, ηρέμησα. Είπα στον εαυτό μου, «αυτό είναι το μηχάνημα που σε βοηθά, δεν πειράζει ας φαίνεται». Αν η ψυχολογία σου είναι καλή και δεν έχεις αυτό το καθημερινό άγχος, αποκτάς αδιανόητη ελευθερία. Εκτός των άλλων, ηρέμησε και όλη μου η οικογένεια -είναι πολύ δύσκολο να ζεις με κάποιον που είναι διαβητικός. Εχουμε πάρα πολλά ups and downs στη διάθεσή μας και πολλοί είναι αυτοί που δεν μπορούν να τα διαχειριστούν πολύ εύκολα.

Αν εξαιρέσετε τις πρακτικές δυσκολίες και το πόσο έχει αλλάξει η ζωή σας, πόσο αληθινά καταφέρατε αυτό που λέμε «μετράω αλλιώς τα πράγματα»;

100%!  Ήμουν ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος πριν πάθω διαβήτη. Ήμουν πολύ οργανωτική, τα είχα όλα στη σειρά και στην εντέλεια. Τώρα η κάθε ημέρα είναι μια καινούργια ημέρα για μένα. Υπήρχαν ημέρες που ξυπνούσα με πάρα πολύ κακό διαβήτη και δεν μπορούσα να πάω από το κρεβάτι μου στην κουζίνα για να φτιάξω πρωινό στα παιδιά. Τώρα έχω ένα τελείως διαφορετικό mindset. Θεωρώ πλέον διαφορετικά πράγματα ως σημαντικά και όχι για παράδειγμα αν τα παιδιά μου έχουν λερωμένες μπλούζες. Δεν καταπιέζομαι, εστιάζω στα πολύ σημαντικά, τα οποία είναι μόνο θέματα υγείας. Δεν θα αγχωθώ πια για το παραμικρό όπως έκανα παλιά.

Τα παιδιά σας ανησυχούν ή και εκείνα χαλάρωσαν πια;

Πέρυσι το καλοκαίρι στις διακοπές, ο επτάχρονος γιος μου είχε μέσα στις τσέπες του κάτι ζελεδάκια, τα οποία τρώμε εμείς οι διαβητικοί όταν έχουμε υπογλυκαιμίες. Μου είπε ότι τα φύλαγε για μένα, στην περίπτωση που πάθαινα υπογλυκαιμία και τα χρειαζόμουν. Εκεί συνειδητοποίησα ότι ο μικρός ένιωθε υπεύθυνος για τη μαμά του και σκέφτηκα ότι πρέπει να μπουν τα πράγματα στη θέση τους και να νιώσουν τα παιδιά μου την ασφάλεια της μαμάς, που είναι μια χαρά και προσέχει τον εαυτό της. Επίσης, πολλές φορές θέλουν να τρώνε πιο υγιεινά, γιατί νομίζουν ότι στεναχωριέμαι αν τρώνε πολλά γλυκά. Τώρα πλέον τρώμε όλοι παγωτά χωρίς ζάχαρη. Θέλουν να με κάνουν να νιώθω ότι συμμετέχουν. Αυτό που θέλω να τονίσω ξανά είναι ότι δεν πρέπει κανείς με διαβήτη να ντρέπεται. Πρέπει να αποδεχτείς ότι είσαι άρρωστος και ότι ένα από τα ζωτικά σου όργανα κινδυνεύει. Κανείς δεν πρέπει να  ντρέπεται για το μηχάνημα που μπορεί να έχει πάνω του και τον κρατά ζωντανό. Το λέω και το ξαναλέω για όσους δεν το παίρνουν απόφαση. Και είναι κρίμα, γιατί τους δίνει πίσω τη ζωή τους.

In her post diabetic crisis period, Maria Kalkakou Kouroupi has become a new woman, an entirely different person with an enviable grasp on how a new universe can be formed in life, with bright stars that have a distinctive shine, a singular texture, and an extraordinary form but are, nonetheless, always present. The anxious Maria calmed down and the remorseful Maria took the time to embrace herself. She accepted the need for a foreign object – an apparatus she “married” and learned to love the security it afforded. The insidious disease that suddenly descended upon her at the age of 34 seemed invincible and threatening. It created many critical issues, but she, like every good soldier, refused to lay down her arms. On the path to redemption, a supportive partner is of paramount importance, but her fellow travellers, other people with the same illness, are equally important and necessary. She learned to listen, to appreciate the small things in life, to discard the worthless and meaningless, to value every moment. And now, despite the fatigue of the past, she manages to handle it all with a new attitude and a clearer and brighter mindset.

By Mia Kollia
Photographs: Stefanos Oikonomakis
Translated by Ellie Spanos

How did you realise you had a health issue, and an inexplicable one at that?

I was living a normal life, just like everyone else. At 34 I got pregnant, but miscarried in the third month, and we searched for the reason. After many tests performed on both me and the fetus, it was determined that I have diabetes. Up until that time, I had neither any symptoms nor known associated heredity for the disease, as it can go back seven generations. My life is divided into sections: pre and post diabetes, and that is when a new chapter began. I was diagnosed with autoimmune diabetes, Type 1, which is likely stress related. The better known Type 2 diabetes is often a result of poor nutrition and mainly affects the obese. I then became pregnant with my first son and when I gave birth, my diabetes improved. I got pregnant again and as I have always been very active, I continued to work normally, but from that point forward everything gradually changed…

What is diabetes exactly? We hear about it often but most of us don’t know what it is.

Diabetes is a very deceptive disease which begins with the three “p’s”: polyphagia (overeating), polyuria (excessive urine production) and polydipsia (disproportionate thirstiness). You are always hungry but you don’t gain weight, you drink a lot of water but you don’t know why you are so thirsty, and you keep getting up at night to go to the toilet – all these symptoms at the same time. Diabetes starts in the pancreas, the organ that breaks down the food we eat, giving energy to our cells so we can perform various functions – walking, eating, thinking and everything else in between.

Did you have these symptoms in your second pregnancy?

When I was pregnant with my daughter, I woke up haemorrhaging one morning, went to the hospital and stayed there for 52 days! We were afraid we would lose the baby. It was an extremely difficult pregnancy, I was on bed rest and basically kept the child at the risk of my life. In fact, I was made to sign a waiver that it was my decision not to terminate the pregnancy. However, I was convinced that I would make it through! I didn’t cry even once at the hospital – I only cried when I gave birth. The baby stayed in an incubator for one month. When she came home, her mother was insulin dependent, meaning that insulin injections were necessary to sustain life. Over years of fighting diabetes, I sometimes need up to nine injections per day.

So your life has utterly and completely changed?

Exactly. Although diabetes is related to diet, it is also greatly affected by the stress of day-to-day life, and that is the hard part. You have to arrange your life under the strictest of terms. At first, it was impossible to grasp the concept that something as simple as eating a handful of almonds required a diligent calculation of the amount of carbohydrates I would consume. The life of a diabetic is very challenging: especially when going out to eat or drink. You must be more attentive than ever, to the extent that you simply avoid it. Diabetes stole the carefree aspect of my everyday life. Insulin must be taken 2 hours after eating. If I go out to a restaurant without taking note of every bite I take, I have to top up the insulin. Similarly, if I am too careful when eating at home, I have to take a glucose tablet so my sugar level does not fall too low when asleep.

What effect does a diabetic emergency have on the body?

There are two immediate effects: hypoglycemia and hyperglycemia. Hypoglycemia means that the glucose does not reach the brain and is followed by loss of consciousness. I was very afraid of this. Hyperglycemia is when you have too much glucose in the blood and if it remains for more than 3-4 hours you can suffer ketoacidosis, a complication that may result in organ toxicity, septicemia or even death if it is not caught in time. Therefore, these two extremes must be avoided at all costs. In hypoglycemia your mouth is dry, your ears ring, your hands shake and you’re drenched in cold sweat. In hyperglycemia, you feel as though you’ve eaten two cups of sugar and you become hyperactive. I have suffered both, even though I’m very careful.

Have you reached out to support groups?

Definitely. We diabetics talk to each other. The reality is, unless you have been through something similar, you simply cannot understand how soul-destroying it is. Many diabetics are ashamed, feeling as though they are somehow responsible for causing the disease. Yes, if you have diabetes you are ill, but it can be dealt with, it must be “loved” and you will be able to move forward in life. Wherever I am and wherever I rest, I talk about my diabetes because I am no longer ashamed. And yes, in the beginning, it was quite annoying to be asked about the device on my arm: was it a mosquito repellent or anti-theft gadget… That’s why it is so common for diabetics to be depressed. Fortunately, I was not subjected to this phase despite the challenges. It was more difficult to explain to my children why it is so important to eat properly and that their mother is not sick.

Have you always been able to remain calm around the children?

I had many phobias. For example, I never wanted to be alone in the car with the children in case something happened… The average adjustment time for diabetics to adapt properly to their new reality is approximately 8 years! In my case, because I have an excellent partner and very supportive family and friends, the process was faster. There are diabetics who have not spoken to their partner about their condition, and others who have withdrawn from their social life or jobs…

With so many technological solutions available to doctors in the present day, isn’t there some kind of tool that could predict all these issues to ensure our health is not in danger?

When my diabetes started, the only tool available was finger pricking. Over the three years that followed, a new tool emerged, which we diabetics refer to as the “tap”. It goes on your hand and has a small probe to facilitate easier testing without pricking. This is, of course, only for daytime hours as things can change in sleep. I did not get a full night of uninterrupted sleep for five and a half years. My pancreas has not produced any insulin for the last eight months, and although I am very slim, my test results were at dangerous levels in December. It was then that the doctors suggested that I try a new technology, the artificial pancreas, which mimics the function of the normal organ. Had I not done so, I would soon have had problems with my eyesight and liver.

You also have a device that is of great help, don’t you?

Yes, for two months now. It’s a state-of-the-art pump that essentially does the work of the pancreas. I enter details of the food I eat into the device and it is connected to a small catheter in my kidneys that administers the appropriate amount of insulin. It measures my blood sugar 258 times a day through a transmitter in my leg.

So you’re relatively at ease with this device?

My whole life has changed! I get a good night’s sleep and my mood is better because my stress level has decreased significantly. It’s no longer necessary to take measurements and manually inject insulin like I used to do.

Does it bother you at all?

Well, it is a visible device. The first thing I needed to do was reconcile my femine side with the device implanted in my body. However, as soon as I saw the benefits, how my mood stabilised without highs and lows, I quickly came to terms with it. “This device helps you, it doesn’t matter what it looks like,” I told myself. If your psychology is good and you aren’t under daily stressors, you gain a previously unimaginable level of freedom. In addition, my entire family was relieved – it’s very difficult to live with someone with diabetes. We have too many ups and downs and very few people are able to manage the situation easily.

Setting aside the practical challenges and how much your life has changed, how well have you truly accomplished what is termed as “evaluating things differently”?

100%! I was a completely different person before I got diabetes. I was very organised, I had everything perfectly tidy and in order. Now, every day is a new day for me. There were days when I would wake up with very high levels and could not even get out of bed to make breakfast for the children. Today my mindset has completely changed. The things I consider important have evolved from whether or not my children are wearing dirty shirts. I don’t pressure myself, I focus on essential matters, which are primarily health issues. I no longer stress over the slightest thing like I did in the past.

Are your children still worried about you or have they also relaxed?

Last summer, while we were on vacation, my seven-year-old son had some jelly candies in his pocket, the kind that diabetics eat when they are hypoglycemic. He told me he was keeping them for me, just in case I needed them. That was when I realised that he felt responsible for me and I decided things had to return to their proper place and my children needed to feel the protection of their mother, who is well and takes care of herself. They are also very aware of what they eat and want healthy foods because they believe it makes me sad if they eat a lot of sweets. We all eat sugar-free ice cream because they want me to feel included. I would like to emphasise again that no one with diabetes should feel ashamed. You need to accept that you are sick and one of your vital organs is at risk. No one should be ashamed of a device on their body that keeps them alive. I say it, and I repeat it for those who haven’t taken that difficult step as yet. And it’s a pity, because it gives you your life back.